De prijzen stijgen en de materialen worden duurder, maar wat betekent dit nu voor uw aannemingsovereenkomst?
Om een passend antwoord te bieden op deze vraag is het belangrijk om goed te weten wat u net overeengekomen bent met uw aannemer.
Deze informatie kan u vaak terugvinden in de/het aanvaarde offerte of bestek.
Deze documenten zijn immers een aanbod vanwege de aannemer dewelke, bij aanvaarding, een overeenkomst tot stand brengt.
De prijs is immers een constitutief bestanddeel van de overeenkomst.
Desalniettemin wordt er niet altijd een concrete prijs overeengekomen.
1. Aanneming in regie of aanneming in vrije rekening
Hierbij werd er geen prijs overeengekomen. Dit is vaak het geval voor kleinere opdrachten. De prijs kan aldus achteraf becijferd worden door de aannemer.
Dit maakt dat de aannemer geen risico loopt voor prijsevolutie en de toenemende kosten voor de gebruikte materialen.
De prijsbepaling dient wel te goeder trouw te gebeuren.
Dit is niet het geval wanneer de prijs duidelijk overdreven is.
De rechter kan hierover een marginale controle voeren en kan een expert aanstellen.
2. Aanneming tegen vaste prijs
De aanneming tegen een vaste prijs is een overeenkomst waarbij er voor het overeengekomen werk een vaste en onveranderlijke prijs werd overeengekomen.
Dit is in het voordeel van de opdrachtgever. Enkel bij essentiële wijzigingen van de overeenkomst, vervalt de vaste prijsafspraak.
Er kan geen meerprijs gevraagd worden voor alle werken die noodzakelijk of normaal zijn voor het overeengekomen werk (uitzondering: zaakwaarneming).
Wel kunnen partijen een herzieningsclausule worden voorzien. Hiermee kan bijvoorbeeld het risico van stijgende prijzen/kosten worden opgevangen.
Er zijn twee vormen van aanneming tegen vaste prijs: (2.1.) aanneming tegen een volstrekt vaste prijs en (2.2.) aanneming tegen een betrekkelijk vaste prijs.
2.1. Aanneming tegen volstrekt vaste prijs:
Artikel 1793 BW stelt dat er, behoudens schriftelijke toestemming, geen mogelijkheid is om de prijs aan te passen omwille van o.a. de stijgende prijzen van bouwstoffen.
Het dient dan wel te gaan over een nieuw op te richten gebouw.
De prijs kan wel nog steeds worden aangepast omwille van onvoorziene omstandigheden of rechtsmisbruik.
De algemene prijsstijging wordt doorgaans niet beschouwd als een onvoorziene omstandigheid om de prijs aan te passen.
De huidig tijdsgeest brengt mogelijk verandering in deze rechtspraak.
De opdrachtgever die zich blijft beroepen op de vaste prijs kan het recht misbruiken indien zijn voordeel niet opweegt tegen het nadeel voor de aannemer.
2.2. Aanneming tegen betrekkelijk vaste prijs:
Bij deze overeenkomst kan de opdrachtgever wél veranderingen in het plan aanbrengen zonder nieuwe overeenkomst.
Dergelijke wijzigingen worden verrekend volgens een bijgevoegde prijslijst.
5. Herzienings- en imprevisieclausule
Als aannemer kan je dus best een prijsherzieningsclausule opnemen in de aannemingsovereenkomst.
Er kunnen eenheidsprijzen worden afgesproken voor arbeidsuren, materialen, grondstoffen, etc. .
De eenheidsprijzen kunnen in drie gevallen alsnog worden aangepast:
1. Contractuele bepaling dat de prijzen schommelen op basis van een referentie-index;
2. Wanneer de aard van het werk is gewijzigd en de eenheidsprijzen niet langer in verhouding zijn;
3. Wanneer de uitgevoerde hoeveelheden veel meer of minder zijn dan opgenomen in het bestek.
Het risico van de aannemer is beperkter vermits hij enkel het risico draagt voor prijsschommelingen, maar niet voor verkeerde planning/inschatting van de werken.
4. Prijzen voor consumenten
Wanneer de aannemer te maken heeft met consumenten is er bijkomende wetgeving waarmee men rekening dient te houden.
Zo stelt artikel III.76 WER immers dat er aangaande de prijs een precontractuele informatieplicht rust op de aannemer.
Artikel VI.2, 3° WER bepaalt dat de consument geïnformeerd dient te worden over de prijs, minstens over de wijze waarop de prijs berekend wordt.
3. Aanneming tegen eenheidsprijzen
Als aannemer kan je dus best een prijsherzieningsclausule opnemen in de aannemingsovereenkomst.
Dergelijke clausule doet de prijs afhangen van objectieve paramaters (bv. de schommelingen van de lonen of de materiaalprijzen).
Deze paramaters moeten onafhankelijk zijn van de wil van partijen.
Contractuele bepaling dat de prijzen schommelen op basis van een referentie-index;
Een prijsherzieningsclausule bestaat doorgaans uit een mathematische formule.
Let wel, dergelijke clausules gelden in beide richtingen, aldus ook in het geval van een negatieve prijsherzieningen.
Naast een herzieningsclausule kan er ook een imprevisieclausule opgenomen worden in de aannemingsovereenkomst.
Het risico van de aannemer is beperkter vermits hij enkel het risico draagt voor prijsschommelingen, maar niet voor verkeerde planning/inschatting van de werken.
Wanneer er zich onvoorzienbare omstandigheden voordoen waardoor de uitvoering van de overeenkomst veel zwaarder wordt, komen de partijen overeen dat zij opnieuw met elkaar zullen onderhandelen over de prijs en de uitvoering van de overeenkomst.
Als aannemer neemt u aldus best dergelijke clausules op in uw aannemingsovereenkomst vermits het anders nagenoeg onmogelijk is om prijsstijgingen door te rekenen aan de klant.
Uiteraard kunnen de prijsstijgingen wel worden doorgerekend wanneer er werd gecontracteerd aan variabele (dag-)prijzen.